23.6.10

Ο οικισμός του Αγίου Γεωργίου Νηλείας

 Χάρτης της περιοχής




Προβολή Οικισμός Άγιος Γεώργιος σε χάρτη μεγαλύτερου μεγέθους
Βρίσκεται σε ύψος 620 μέτρα. Απλώνεται αμφιθεατρικά ανάμεσα σε δύο ράχες, κάτω από την κορυφή του Πηλίου Εύζωνας ή Σχιντζουράβλι.
Ο τόπος πάνω από τον οποίο δεσπόζει είναι καταπράσινος και εύφορος (κυρίως λόγω της εκτεταμένης καλλιέργειας της ελιάς, αλλά και των οπωροφόρων δέντρων) και εκτείνεται από την παραλία του Παγασητικού ως την κορφή του βουνού.
Κρυμμένο στην πλαγιά του βουνού πίσω από πυκνή βλάστηση, πνιγμένο στις μηλιές, τις καστανιές, τις κερασιές και τα πλατάνια, πλαισιωμένα από δύο ρέματα και κρυστάλλινες πηγές που το ντύνουν με τον ήχο του νερού που κελαρύζει σε κάθε γωνιά του και με θέα στο απέραντο γαλάζιο, το χωριό προσφέρει μία από τις ομορφότερες διαδρομές σε καλντερίμια που οδηγούν σε παραδοσιακά αρχοντικά, μοναδικά φυσικά τοπία με αιωνόβια πλατάνια και τρεχούμενα νερά και μια από τις γραφικότερες πλατείες ολόκληρου του Πηλίου.
Το χωριό Αγιος Γεώργιος έχει μια πλούσια ιστορική διαδρομή και μια μακριά παράδοση αρχοντιάς, νοικοκυροσύνης και πλούτου.

Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του Αγίου Γεωργίου Νηλείας είναι ότι παρά την ομορφιά του και την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά του δεν έχει ακόμη τραβήξει την προσοχή των πολλών, διατηρώντας όλα εκείνα τα παραδοσιακά στοιχεία που το κάνουν ξεχωριστό…που πέρα απο το σαββατοκύριακο ριλάξ, χρησιμεύει ως βάση για να απολαύσετε το κεφαλοχώρι που λέγεται δυτικό Πήλιο.
Στο χωριό υπάρχουν περίπου τετρακόσιες περίπου κατοικίες, όλες περιτριγυρισμένες από πλατάνια, μηλιές, καστανιές, αχλαδιές, κερασιές. Τελευταία βέβαια βλέπει κανείς και αρκετές κατοικίες επωνύμων, οι οποίοι το προτιμούν για τις ήσυχες αποδράσεις τους.

..λίγο ιστορικά στοιχεία

Σύμφωνα με την παράδοση, ο Άγιος Γεώργιος Νηλείας χτίστηκε περί τον 15ο αι. από βοσκούς που βρήκαν σε έναν θάμνο την εικόνα του στρατηλάτη αγίου. Οι δύο βοσκοί έχτισαν εκκλησία προς τιμή του αγίου και γύρω από την εκκλησία χτίστηκε το ομώνυμο χωριό. Στον Άγιο Γεώργιο, υπάρχει και δεύτερη εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Αθανάσιο, την οποία έκτισε ο μάστορας Δήμος Ζηπανιώτης ή Ζαπανιώτης το 1795 και αποτελεί ένα από τα ωραιότερα δείγματα λαϊκής αρχιτεκτονικής του 18ου αι.



Επειδή οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού ήταν βοσκοί και επειδή ο χειμώνας είναι βαρύς στο υψόμετρο όπου είναι χτισμένο το χωριό, οι Αϊγιωργείτες είχαν την συνήθεια να διαμένουν στον Άγιο Γεώργιο το καλοκαίρι και τον χειμώνα να κατεβαίνουν στα καλύβια τους που είχαν σε χαμηλότερα σημεία (Αγία Τριάδα, Άνω Γατζέα και Κάτω Γατζέα). Ακόμα και η κοινοτική Αρχή μετακόμιζε δύο φορές τον χρόνο: στις 10 Απριλίου το κοινοτικό κατάστημα ανέβαινε στον Άγιο Γεώργιο και στις 10 Νοεμβρίου κατέβαινε στην Άνω Γατζέα. Η συνήθεια αυτή διατηρήθηκε μέχρι τα τέλη του 20ού αι., οπότε η Κοινότητα του Αγίου Γεωργίου διαλύθηκε.



Κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821, οι κάτοικοι του Αγίου Γεωργίου ξεσηκώθηκαν, αλλά το 1822, ο Δράμαλης κατέπνιξε την επανάσταση και έκαψε το χωριό. Για τον λόγο αυτό, τα πιο παλαιά σπίτια του χωριού — όσα διασώζονται — είναι του ύστερου 19ου αι. Το προσδιοριστικό προσωνύμιο «Νηλείας» μπήκε στην ονομασία του χωριού με την απελευθέρωση της Θεσσαλίας, όταν συστάθηκε ο Δήμος Νηλείας. (Ο Δήμος Νηλείας, που διαλύθηκε το 1914, αποτελούνταν από τα χωριά Άνω και Κάτω Λεχώνια, Άγιο Βλάσιο (Καραμπάσι), Άγιο Γεώργιο, Δράκεια, Άγιο Λαυρέντιο και Αγριά. Ας σημειωθεί πάντως ότι η Νηλεία ήταν αρχαία πόλη που βρίσκονταν πιθανότατα κοντά στον σημερινό Βόλο.)
Ο Άγιος Γεώργιος θεωρείται επίσης και από τα πρωτοπόρα από πλευράς πνευματικής ανάπτυξης του Πηλίου, καθώς λίγο πριν από την ενσωμάτωση της Θεσσαλίας λειτουργούν σε αυτό «Σχολείο κοινών γραμμάτων» αρρένων, «Παρθεναγωγείο» και «Ελληνικό Σχολείο».
Το οξύ όμως δημογραφικό πρόβλημα που δημιούργησε η συσσώρευση πολλών κατοίκων αναγκάζει την ίδια περίοδο αρκετούς Αϊγιωργίτες να ξενιτευτούν κυρίως στην Αίγυπτο, αλλά και την Πόλη, την Οδησσό και αλλού, όπου, αφού πολλοί από αυτούς προκόβουν, συνεχίζουν την πλούσια παράδοση των παλιών συμπατριωτών τους ευεργετών (όπως του Διαμαντή Χατζηευαγγελινού, του Γεωργίου Αναγνώστη και του Νικόλαου Τζώρτζου), διαθέτοντας μεγάλα ποσά για έργα κοινής ωφελείας στην πατρίδα τους.

Τέτοιοι ευεργέτες ήταν οι αδελφοί Δημ. και Κων. Καραγιαννόπουλοι, που ίδρυσαν αντίστοιχα τα σχολαρχεία του Αγίου Γεωργίου και της Άνω Γατζέας, ο Κων. Βολιώτης που ανήγειρε την εκκλησία της Ευαγγελίστριας, επίσης στην Άνω Γατζέα και ο Κωστής Κοντογεώργης, που ανήγειρε την εκκλησία του Τιμίου Σταυρού στην Κάτω Γατζέα και τη βρύση «Λιοντάρι» στον Άγιο Γεώργιο.

Το χωριό γνώρισε ιδιαίτερη ακμή από τα τέλη του 19ου αι. μέχρι τον Β΄ Παγκ. Πόλεμο. Τότε ο Άγιος Γεώργιος Νηλείας, χώρος εύφορος και με πολλά νερά, ήταν πλούσιος από την παραγωγή και το εμπόριο ελαιών και μήλων. Πολύ χρήμα εισέρεε επίσης από Αϊγιωργείτες που είχαν ξενιτευτεί στην Αίγυπτο και αλλού. Κατά την περίοδο της Κατοχής και κατόπιν κατά τον Εμφύλιο Πόλεμο, το χωριό γνώρισε δύσκολες ημέρες. Πολλοί κάτοικοί του αναγκάστηκαν να το εγκαταλείψουν εξαιτίας των επιδρομών των Γερμανών και της παρουσίας ντόπιων παραστρατιωτικών ομάδων.



Με το τέλος του Εμφυλίου, ο Άγιος Γεώργιος Νηλείας άρχισε να παρακμάζει. Πολλοί κάτοικοί του σταμάτησαν την μετακόμιση για να μείνουν μόνιμα πλέον στους χαμηλότερους οικισμούς της ίδιας κοινότητας.

Αρχιτεκτονική

www.panoramio.com/photo/16066272 (foto by takis zigras)

Αρχιτεκτονικά ο Άγιος Γεώργιος έχει διατηρήσει σε μεγάλο βαθμό την αυθεντικότητά του και αποζημιώνει τον επισκέπτη που περιμένει να αντικρύσει ένα πανέμορφο παραδοσιακό χωριό.Τα σπίτια του, αν και κλειστά, είναι περιποιημένα.

Πέρα από τα παραδοσιακά δίπατα  και τα πολλά παράθυρα, τα πετρόχτιστα και τη μονόριχτη στέγη-«λέπι», διακρίνεις ροζ, γαλάζια, ώχρες, «βενετσιάνικο» κόκκινο χρώμα.

Στα χρόνια της ακμής του χωριού, στις αρχές του αιώνα, κάποιοι Αγιωργίτες που έφυγαν στα ξένα και έκαναν περιουσίες, επέστρεψαν και έχτισαν τις εξοχικές τους κατοικίες στη νεοκλασική αντίληψη της εποχής. Τρία από τα αρχοντικά αυτά σήμερα λειτουργούν ως ξενώνες, δημιουργώντας και τη «μαγιά» για την τουριστική αναγέννηση του χωριού. Αρχοντικό Βογιαντζοπούλου, Αρχοντικό Ιωαννίδη, Αρχοντικό Τζώρτζη.

Ατέλειωτες βόλτες κάτω από τις οξιές στις παλιές διαδρομές των συντηρημένων καλντεριμιών και μονοπατιών που ενώνουν τα χωριά μεταξύ τους.
-------------------------------------------------------------------
Πηγές:
  • Κ. Λιάπης, Ο «μεγάλος» Αϊ-Γιώργης του Πηλίου, έκδοση Κοινότητας Αγίου Γεωργίου Νηλείας, Βόλος 1994
  • wikipedia
  • αθηνόραμαtravel.gr